Hidrogen peroksida

Templat:Chembox Hidrogen peroksida ialah peroksida (sebatian dengan ikatan tunggal oksigen-oksigen) yang paling ringkas. Ia juga adalah pengoksida yang terkuat. Hidrogen peroksida ialah sejenis cecair jernih yang lebih likat sedikit daripada air. Dalam larutan cair, ia tidak berwarna. Disebabkan ciri-ciri pengoksidanya, hidrogen peroksida biasanya digunakan sebagai peluntur ataupun agen pencuci. Kemampuan pengoksidaan hidrogen peroksida adalah sangat kuat sehinggakan ia dianggap sebagai spesis oksigen yang sangat reaktif. Hidrogen peroksida pekat, atau 'peroksida ujian tinggi' (high-test peroxide) oleh itu digunakan sebagai bahan pendorong dalam industri roket.

Sifat

Takat didih Templat:Chem telah ditentuluarkan sebagai 150.2 °C, iaitu sekitar 50 °C lebih tinggi daripada takat didih air. Hidrogen peroksida akan mengalami penguraian terma yang menyebabkan letupan apabila dipanaskan mencecah suhu ini secara praktiknya, namun ia boleh disulingkan dengan selamatnya pada suhu yang lebih rendah apabila tekanan persekitaran dikurangkan.

Kegunaan

Industri berasaskan kayu

Sekitar 60% penghasilan hidrogen peroksida digunakan untuk pelunturan pulpa kayu dan kertas.

Bahan pencuci

Pengunaan industri kedua terbesar untuk peroksida ini ialah pembuatan natrium perkarbonat — hasil gabungan natrium karbonat dan hidrogen peroksida — dan natrium perborat, yang digunakan sebagai bahan peluntur tahap sederhana dalam detergen pakaian.

Apabila natrium perkarbonat dilarutkan dalam air, ia terurai menghasilkan hidrogen peroksida dan natrium karbonat seperti berikut:

$2\mathrm{N}\mathrm{a}{\phantom{A}}_2\mathrm{C}\mathrm{O}{\phantom{A}}_3\cdot \frac{3}{2}\mathrm{H}{\phantom{A}}_2\mathrm{O}{\phantom{A}}_2⟶2\mathrm{N}\mathrm{a}{\phantom{A}}_2\mathrm{C}\mathrm{O}{\phantom{A}}_3+3\mathrm{H}{\phantom{A}}_2\mathrm{O}{\phantom{A}}_2$

Disinfektan

Hidrogen peroksida boleh digunakan untuk tujuan pensterilan pelbagai jenis permukaan, termasuk peralatan pembedahan, dan boleh diruapkan sebagai kaedah pensterilan ruang tertutup seperti bilik.

H₂O₂ menunjukkan kecekapan yang lebih meluas dalam menentang virus, bakteria, yis dan spora bakteria.

Hidrogen peroksida dilihat sebagai bahan alternatif yang lebih selamat kepada alam sekitar berbanding peluntur berasaskan klorin kerana sifatnya yang mengurai menghasilkan oksigen dan air. Maka, peroksida ini diiktiraf secara amnya sebagai agen antimikrob yang selamat oleh Pentadbiran Makanan dan Dadah Amerika Syarikat.

Fungsi biologi

Hidrogen peroksida terhasil dalam manusia dan haiwan-haiwan lain sebagai bahan sampingan tindak-tindak balas biokimia dan berbahaya kepada sel.

Peroksisom, sejenis organel yang wujud di sel-sel makhluk eukariot, menghasilkan hidrogen peroksida akibat tindak-tindak balas oksidatif oleh enzim-enzim peroksisom. Enzim katalase pada peroksisom menggunakan hidrogen peroksida yang terhasil untuk mengoksidakan substrat-substrat seperti alkohol dan fenol.

$\mathrm{R}{\phantom{A}}^{\prime }\mathrm{H}{\phantom{A}}_2+\mathrm{H}{\phantom{A}}_2\mathrm{O}{\phantom{A}}_2⟶\mathrm{R}{\phantom{A}}^{\prime }+\mathrm{H}{\phantom{A}}_2\mathrm{O}$

Secara umumnya, enzim-enzim yang menguraikan hidrogen peroksida tergolong dalam satu kumpulan enzim iaitu peroksidase.

Sedikit jumlah hidrogen peroksida boleh ditemui di dalam madu, dan terhasil melalui pengoksidaan glukosa oleh enzim glukosa oksidase dalam lebah. Hidrogen peroksida terlibat dalam menghambat pertumbuhan bakteria serta penguraian DNA, tetapi banyak dibantu oleh bahan-bahan kimia lain dalam madu.

Pautan luar

• Hidrogen Peroksida di The Periodic Table of Videos (Universiti Nottingham)
• International Chemical Safety Card 0164
• Hydrogen Peroxide Handbook ("Buku Panduan Hidrogen Peroksida") oleh Rocketdyne