Lihat sumber bagi Masa Planck

Dalam bidang [[fizik]], '''masa Planck''' (''t<sub>P</sub>'') merupakan sejenis unit [[masa]] dalam sistem [[unit semula jadi]] yang dikenali sebagai [[unit Planck]]. Ianya jangka masa yang diperlukan untuk the [[cahaya]] berjalan dalam [[hampagas]], iaitu sejauh  1 [[kepanjangan Planck]].<ref name="gsu_hbase">{{cite web | url = http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/hbase/astro/planck.html | title = Big Bang models back to Planck time | publisher = [[Georgia State University]] | date = 19 June 2005}}</ref> Unit ini dinamai sempena [[Max Planck]] yang merupakan orang pertama yang menganjurkannya.

Masa Planck ditakrifkan seperti berikut:<ref>[http://physics.nist.gov/cgi-bin/cuu/Value?plkt CODATA Value: Planck Time] – The [[NIST]] Reference on Constants, Units, and Uncertainty.</ref>
:<math>t_P \equiv \sqrt{\frac{\hbar G}{c^5}}</math> &asymp; 5.39106(32) × 10<sup>&minus;44</sup> s

yang mana:
:<math>\hbar = h / 2 \pi</math> ialah [[pemalar Planck terkurang]] (adakalanya <math>h</math> digunakan sebagai ganti <math>\hbar</math> dalam takrifan<ref name="gsu_hbase" />)
:''G'' = [[pemalar graviti]]
:''c'' = [[kelajuan cahaya]] dalam [[hampagas]]
:''s'' = unit masa [[SI]] iaitu [[saat]].

Dua digit di antara [[tanda kurungan]] menandakan [[Ralat piawai (statistik)|ralat piawai]] bagi nilai yang dianggarkan.

==Kepentingan dalam fizik==
Masa Planck didatangkan dari bidang [[fizik matematik]] yang dikenali sebagai [[analisis dimensi]] yang mengkaji [[unit ukuran|unit-unit ukuran]] dan [[pemalar fizikal|pemalar-pemalar fizikal]]. Masa Planck merupakan kombinasi unik bagi [[pemalar graviti]] ''G'', [[kelajuan cahaya|pemalar kerelatifan]] ''c'', dan [[Pemalar Planck|pemalar kuantum]] ''h'', untuk menghasilkan satu pemalar dengan unit-unit [[masa]]. Untuk proses-proses yang berlaku pada ketika ''t'' adalah kurang dari satu masa Planck, maka [[kuantiti tanpa dimensi]] ''t<sub>P</sub> / t'' adalah lebih daripada satu. Analisis dimensi menganjurkan bahawa kesan-kesan [[mekanik kuantum]] dan [[graviti]] sekali akan menjadi penting dalam keadaan-keadaan ini, maka memerlukan teori [[graviti kuantum]]. Kesemua uji kaji sains mahupun pengalaman manusia berlaku dalam berbilion-bilion masa Planck, maka adalah sukar untuk mengesan sebarang peristiwa yang berlaku dalam skala Planck.

Analisis ke atas imej-imej [[Hubble Ultra-Deep Field|medan dalam]] [[Teleskop Angkasa Lepasa Hubble]] pada tahun 2003 mencetuskan perbahasan tentang implikasi fizikal oleh masa Planck sebagai selang masa minimum fizikal. Menurut Lieu dan Hillman,<ref>{{cite journal |last=Lieu |first=Richard |coauthors=Hillman, Lloyd W. |date=2003-03-10 |title=The Phase Coherence of Light from Extragalactic Sources: Direct Evidence against First-Order Planck-Scale Fluctuations in Time and Space |journal=The Astrophysical Journal |volume=585 |issue=2 |pages=L77–L80 |doi=10.1086/374350 |bibcode=2003ApJ...585L..77L|arxiv = astro-ph/0301184 |url=http://iopscience.iop.org/1538-4357/585/2/L77/pdf/1538-4357_585_2_L77.pdf }}
</ref>
teori-teori spekulatif tentang graviti kuantum "[[busa kuantum|berbusa]]" di mana terdapat ginjatan ruang masa pada skala Planck meramal bahawa imej-imej objek yang terlampau jauh seharusnya kabur. Bagaimanapun, imej-imej Hubble itu langsung tidak kabur, oleh itu mendatangkan kemusykilan bagi teori-teori sedemikian.<ref name="space.com">{{cite web|url=http://www.space.com/scienceastronomy/quantum_bits_030402.html|title=Hubble Pictures Too Crisp, Challenging Theories of Time and Space|date=2003-04-02|publisher=Space.com|accessdate=2008-05-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20030601143545/http://www.space.com/scienceastronomy/quantum_bits_030402.html|archivedate=2003-06-01|url-status=live}}</ref>
Hal ini dipertikai oleh pihak-pihak lain, khususnya Ng ''et al.'',<ref>{{cite journal|last=Ng|first=Y. Jack|coauthors=Christiansen, W. A.; van Dam H.|date=2003-07-10|title=Probing Planck-Scale Physics with Extragalactic Sources?|journal=The Astrophysical Journal Letters|publisher=The American Astronomical Society|volume=591|issue=2|pages=L87–L89 |doi=10.1086/377121|bibcode=2003ApJ...591L..87N|arxiv = astro-ph/0302372 |url=http://iopscience.iop.org/1538-4357/591/2/L87/pdf/1538-4357_591_2_L87.pdf}}
</ref>
yang menyatakan bahawa kesan kekaburan itu terlebih anggar oleh Lieu dan Hillman mengikut faktor-faktor antara 10<sup>15</sup> dan 10<sup>30</sup>, maka pemerhatian-pemerhatian itu jauh kurang berkesan dalam menetapkan teori: "kesan-kesan terkumpul akan ginjatan ruang masa pada kekoherenan fasa cahaya [dalam teori-teori ruang masa 'berbusa' yang kecil] terlalu kecil untuk dapat dicerap".

==Lihat juga==
* [[Kronon]]
* [[turutan magnitud (masa)]]
* [[Tenaga Planck]]
* [[Panjang Planck]]
* [[Unit Planck]]
* [[Jam kuantum]]

==Catatan dan rujukan==
{{Reflist|2}}

{{Unit semula jadi Planck}}
{{Ukuran dan piawaian waktu}}
{{Topik waktu}}
{{Orders of magnitude seconds}}
{{Portal bar|Fizik}}

{{Use dmy dates|date=May 2011}}

[[Category:Unit semula jadi]]
[[Category:Unit masa]]
[[Category:Pemalar fizikal]]