Lihat sumber bagi Jansky

{{Infobox unit|name=jansky|image=|caption=|standard=bukan unit [[Sistem metrik|metrik]] SI.|quantity=[[ketumpatan fluks spektrum]]|symbol=Jy|namedafter=[[Karl Guthe Jansky]]|extralabel=|extradata=|units1=unit SI|inunits1={{val|e=-26|u=W⋅m<sup>−2</sup>⋅Hz<sup>−1</sup>}}|units2=unit CGS|inunits2={{val|e=-23|u=erg⋅s<sup>−1</sup>⋅cm<sup>−2</sup>⋅Hz<sup>−1</sup>}}}}

'''Jansky''' (simbol '''Jy''') ialah unit bukan [[Sistem Unit Antarabangsa|SI]] bagi [[ketumpatan fluks spektrum]],<ref>{{Cite web|url=https://www.iau.org/publications/proceedings_rules/units/|title=International Astronomical Union &#124; IAU|website=www.iau.org}}</ref> atau [[Kesinaran|sinaran spektrum]], yang digunakan terutamanya dalam [[astronomi radio]]. Ia bersamaan dengan 10 <sup>&#x2212;26</sup> [[watt]] setiap [[meter persegi]] setiap [[hertz]].

''Ketumpatan fluks spektrum'' atau ''fluks monokromat'', S, bagi suatu sumber ialah kamiran bagi sinaran spektrum, B, di atas [[sudut padu]] punca: <math display="block">S = \iint\limits_\text{source} B(\theta,\phi) \,\mathrm{d}\Omega.</math>

Unit ini dinamakan sempena perintis ahli astronomi radio AS [[Karl Guthe Jansky]] dan ditakrifkan sebagai

* <math>1~\mathrm{Jy} = 10^{-26}~\mathrm{W}{\cdot}\mathrm{m^{-2}}{\cdot}\mathrm{Hz^{-1}}</math> ([[SI]])<ref>{{cite book|title=An Introduction to Radio Astronomy|last1=Burke|first1=Bernard F.|last2=Graham-Smith|first2=Francis|date=2009|publisher=[[Cambridge University Press]]|isbn=978-0-521-87808-1|edition=3rd|page=9}}</ref>
* <math>1~\mathrm{Jy} = 10^{-23}~\mathrm{erg}{\cdot}\mathrm{s^{-1}}{\cdot}\mathrm{cm^{-2}}{\cdot}\mathrm{Hz^{-1}}</math> ([[Unit CGS|CGS]]).

Memandangkan jansky diperoleh dengan mengamirkan seluruh sudut padu sumber, ia paling mudah digunakan untuk menerangkan sumber titik; sebagai contoh, [[Katalog Cambridge Ketiga Sumber Radio]] (3C) melaporkan keputusan dalam jansky.

== Penukaran unit ==
Unit Jansky bukan unit SI piawai, jadi mungkin perlu menukar ukuran yang dibuat dalam unit kepada setara SI dari segi watt per meter persegi per hertz (W·m<sup>−2</sup>·Hz<sup>−1</sup>). Walau bagaimanapun, penukaran unit lain juga mungkin dilakukan berhubung dengan pengukuran unit ini.

=== Magnitud AB ===
Ketumpatan fluks dalam jansky boleh ditukar kepada asas magnitud, untuk andaian yang sesuai tentang spektrum. Sebagai contoh, menukar [[magnitud AB]] kepada ketumpatan fluks dalam mikrojansky adalah mudah:<ref name="fuk95">{{Cite journal|last=Fukugita|first=M.|last2=Shimasaku|first2=K.|last3=Ichikawa|first3=T.|date=1995|title=Galaxy Colors in Various Photometric Band Systems|journal=Publications of the Astronomical Society of the Pacific|volume=107|pages=945–958|bibcode=1995PASP..107..945F|doi=10.1086/133643|doi-access=free}}</ref> <math display="block">S_v~[\mathrm{\mu}\text{Jy}] = 10^{6} \cdot 10^{23} \cdot 10^{-\tfrac{\text{AB} + 48.6}{2.5}} = 10^\tfrac{23.9 - \text{AB}}{2.5}.</math>

=== dBW·m <sup>−2</sup> ·Hz <sup>−1</sup> ===
Ketumpatan fluks linear dalam janskys boleh ditukar kepada asas [[desibel]], sesuai untuk digunakan dalam bidang telekomunikasi dan kejuruteraan radio.

1 jansky bersamaan dengan −260&nbsp;[[Desibel watt|dBW]] ·m <sup>−2</sup> ·Hz <sup>−1</sup>, atau −230&nbsp;dBm ·m <sup>−2</sup> ·Hz <sup>−1</sup>:<ref>{{Cite web|url=http://www.iucaf.org/sschool/mike/Units_and_Calculations.ppt|title=Units and Calculations|last=Davis|first=Mike|date=June 2002|website=iucaf.org|format=PPT|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20160303223821/http://www.iucaf.org/sschool/mike/Units_and_Calculations.ppt|archive-date=2016-03-03|access-date=2025-03-12}}</ref> <math display="block">\begin{align}
P_{\text{dBW}\cdot\text{m}^{-2} \cdot \text{Hz}^{-1}} &= 10 \log_{10}\left(P_\text{Jy}\right) - 260, \\
P_{\text{dBm}\cdot\text{m}^{-2} \cdot \text{Hz}^{-1}} &= 10 \log_{10}\left(P_\text{Jy}\right) - 230.
\end{align}</math>

=== Unit suhu ===
[[Sinaran spektrum]] dalam jansky setiap [[steradian]] boleh ditukar kepada [[suhu kecerahan]], berguna dalam astronomi radio dan gelombang mikro.

Bermula dengan [[hukum Planck]], kita lihat <math display="block">B_{\nu} = \frac{2h\nu^3}{c^2}\frac{1}{e^{h\nu/kT}-1}.</math> Ini boleh diselesaikan untuk suhu, lalu memberi <math display="block">T = \frac{h\nu}{k\ln\left (1+\frac{2h\nu^3}{B_\nu c^2}\right )}.</math>Dalam rejim frekuensi rendah, suhu tinggi, apabila <math>h\nu \ll kT</math>, kita boleh menggunakan [[ungkapan asimptotik]] : <math display="block">T\sim \frac{h\nu}k\left(\frac{B_\nu c^2}{2h\nu^3}+\frac 12\right).</math>

Bentuk yang kurang tepat ialah <math display="block">T_b = \frac{B_{\nu}c^2}{2k\nu^2},</math> yang boleh diperoleh daripada [[hukum Rayleigh–Jeans]] <math display="block">B_{\nu} = \frac{2\nu^2 kT}{c^2}.</math>

== Penggunaan ==
Fluks yang dirujuk oleh jansky boleh dalam sebarang bentuk [[Tenaga sinaran|tenaga pancaran]] .

Ia dicipta untuk dan masih paling kerap digunakan merujuk kepada tenaga elektromagnet, terutamanya dalam konteks astronomi radio.

[[Sumber radio astronomi]] yang paling terang mempunyai ketumpatan fluks dalam susunan 1–100 jansky. Sebagai contoh, Katalog Sumber Radio Cambridge Ketiga menyenaraikan kira-kira 300 hingga 400 sumber radio di Hemisfera Utara lebih terang daripada 9&nbsp;Jy pada 159&nbsp;MHz. Julat ini menjadikan jansky unit yang sesuai untuk [[astronomi radio]].

[[Gelombang kegravitian|Gelombang graviti]] juga membawa tenaga, jadi ketumpatan fluksnya juga boleh dinyatakan dalam sebutan jansky. Isyarat biasa di Bumi dijangka 10<sup>20</sup>&nbsp;Jy atau lebih.<ref>{{Cite journal|last=Sathyaprakash|first=B. S.|last2=Schutz|first2=Bernard F.|date=2009-03-04|title=Physics, Astrophysics and Cosmology with Gravitational Waves|journal=Living Reviews in Relativity|volume=12|issue=1|page=2|arxiv=0903.0338|bibcode=2009LRR....12....2S|doi=10.12942/lrr-2009-2|pmc=5255530|pmid=28163611|doi-access=free}}</ref> Walau bagaimanapun, kerana gandingan gelombang graviti yang lemah kepada jirim, isyarat sedemikian sukar untuk dikesan.

Apabila mengukur pelepasan kontinum jalur lebar, di mana tenaga diagihkan secara kasar merentasi [[Lebar jalur isyarat|lebar jalur]] pengesan, isyarat yang dikesan akan meningkat mengikut kadar lebar jalur pengesan (berbanding dengan isyarat dengan jalur lebar lebih sempit daripada laluan jalur pengesan). Untuk mengira ketumpatan fluks dalam janskys, jumlah kuasa yang dikesan (dalam watt) dibahagikan dengan kawasan pengumpulan penerima (dalam meter persegi), dan kemudian dibahagikan dengan lebar jalur pengesan (dalam hertz). Ketumpatan fluks sumber astronomi adalah banyak tertib magnitud di bawah 1&nbsp;W·m<sup>−2</sup> ·Hz<sup>−1</sup>, jadi hasilnya didarab dengan 10<sup>26</sup> untuk mendapatkan unit yang lebih sesuai untuk fenomena astrofizik semula jadi. <ref>
{{Cite web|url=http://www.setileague.org/askdr/jansky.htm|title=Research: Understanding the Jansky|last=Ask SETI|date=2004-12-04|publisher=SETI League|access-date=2007-06-13}}</ref>

Milijansky, mJy, kadangkala dirujuk sebagai unit mili-flux (mfu) dalam literatur astronomi lama.<ref name="Ross75">
{{Cite journal|last=Ross|first=H.N.|year=1975|title=Variable radio source structure on a scale of several minutes of arc|journal=The Astrophysical Journal|volume=200|page=790|bibcode=1975ApJ...200..790R|doi=10.1086/153851|doi-access=free}}</ref>

== Susunan magnitud ==
{| class="wikitable"
!Nilai (Jy)
! Sumber
|-
| align="right" | {{Val|110000000}}
| [[Gangguan frekuensi radio]] daripada pemancar telefon [[GSM]] 0.5&nbsp;W pada {{Val|1.8}} GHz pada jarak 1&nbsp;km ( RSSI daripada −70&nbsp;dBm )<ref>{{Cite web|url=http://www.iucaf.org/SSS2010/presentations/day2/Clegg(Units).ppt|title=Data|publisher=iucaf.org|access-date=2019-11-14}}</ref>
|-
| align="right" | {{Val|20000000}}
| [[Tompok matahari|Matahari terganggu]] pada 20&nbsp;MHz (penemuan awal [[Karl Guthe Jansky]], diterbitkan pada tahun 1933)
|-
| align="right" | {{Val|4000000}}
| Matahari pada 10&nbsp;GHz
|-
| align="right" | {{Val|1600000}}
| Matahari pada [[Garis hidrogen|1.4&nbsp;GHz]]
|-
| align="right" | {{Val|1000000}}
| [[Bima Sakti]] pada 20&nbsp;MHz
|-
| align="right" | {{Val|10000}}
| 1 [[unit fluks suria]]
|-
| align="right" | {{Val|2000}}
| [[Bima Sakti]] pada 10&nbsp;GHz
|-
| align="right" | {{Val|1000}}
| [[Tompok matahari|Matahari tenang]] pada 20&nbsp;MHz
|}
Nota: Selagi tidak dinyatakan, semua nilai adalah seperti yang dilihat dari permukaan Bumi. <ref>{{Cite book|url=http://astro.u-strasbg.fr/~koppen/10GHz/basics.html|title=Radio Astronomy|last=Kraus|first=John Daniel|publisher=Cygnus-Quasar Books|year=1986|isbn=1882484002|at=Table: Radio spectrum of astronomical sources|access-date=2013-08-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20130516042600/http://astro.u-strasbg.fr/~koppen/10GHz/basics.html|archive-date=2013-05-16}}</ref>

== Rujukan ==
{{Senarai rujukan}}{{Kosongkan}}{{Radio-astronomy}}
[[Kategori:Unit pengukuran astronomi]]
[[Kategori:Unit metrik bukan SI]]
[[Kategori:Unit ukuran]]
[[Kategori:Astronomi radio]]
[[Kategori:Laman-laman dengan terjemahan-terjemahan yang belum disemak]]