Lihat sumber bagi Besi berani

[[Fail:A-1 horseshoe-magnet-red-silver-iron-filings-AHD.jpg|thumb|Suatu magnet bentuk ladam yang menarik serbuk besi melekat pada kedua-dua hujung atau "kutub"nya.]]
'''Magnet''' ({{Jawi|مݢنيت}}), '''batu berani''' ({{Jawi|باتو براني|links=no}}),<ref name="Wilkinson">{{Cite dictionary|url=https://archive.org/details/aeg2034.0001.001.umich.edu/page/75/mode/2up?q=berani|title=A Malay-English dictionary|last=Wilkinson|first=Richard James|publisher=Kelly &  Walsh, limited|year=1901|isbn=|location=Hong Kong|pages=75, 100}} {{PD-notice}}</ref>  '''besi berani''' (Jawi: {{script|Arab|بسي براني}}) atau '''besi semberani''' (Jawi: {{script|Arab|بسي سمبراني}})<ref name="Wilkinson"/><ref>Dari Kamus Dewan edisi terkini (ke-4) keluaran Dewan Bahasa dan Pustaka Malaysia:

* {{Cite dictionary|title=besi berani|date=2017|url=https://prpm.dbp.gov.my/Cari1?keyword=besi+berani}}

* {{Cite dictionary|title=besi semberani|date=2017|url=https://prpm.dbp.gov.my/Cari1?keyword=besi+semberani}}</ref> ialah sejenis [[logam]] yang mempunyai kuasa unik dapat menarik butir-butir [[bahan ferromagnet|ferromagnet]]ik seperti [[besi]], [[tembaga]], [[kobalt]] atau bahan lain seumpama di sekitarnya ke arahnya;<ref>{{cite book|last=Siswanto, J., Susantini, E., dan Jatmiko, B.|first=|date=|year=2018|url=|title=Fisika Dasar, Seri: Listrik Arus Searah dan Kemagnetan|location=Semarang|publisher=UPGRIS Press|isbn=978-602-5784-14-9|pages=33-34|url-status=live}}</ref> dalam [[medan magnet|medan tersendiri]], ia turut mampu menarik atau menolak magnet lain bergantung kepada kedudukan kedua-dua magnet dipasangkan bersama.

Setiap magnet mempunyai satu '[[kutub]] [[selatan]]' dan satu 'kutub [[utara]]': apabila satu hujung magnet didekati suatu hujung magnet yang lain, kedua-dua hujung akan menarik di antara satu dengan yang lain sekiranya hujung-hujung magnet itu mempunyai [[kutub]] yang berlainan;  Sebaliknya akan berlaku sekiranya kedua-dua hujung mempunyai kutub yang sama.

Selain magnet asli (yang dilombong), terdapat juga magnet yang dibuat manusia. Magnet asli ialah magnet yang kekal keadaannya, manakala magnet yang dibuat manusia ada yang kekal dan ada yang sementara (dipanggil [[elektromagnet]]). Kebanyakan magnet yang digunakan hari ini adalah dibuat oleh manusia.

== Sejarah ==
=== Penemuan ===
Perkataan magnet berasal dari istilah {{Lang-la|magnetum}} merujuk kepada [[bijih besi]] yang diperkuatkan secara semula jadi; ia serapan ungkapan bahasa Yunani iaitu {{Lang|el|μαγνήτης λίθος}} ''magnítis líthos'' “batu [[Magnesia]]”<ref>{{cite book|title=Platonis Opera|year=1839|author1=Plato|first1=Johann Kaspar|last1=von Orelli|first2=Johann Georg|last2=Baiter|first3=August Wilhelm|last3=Winckelmann|url=https://archive.org/details/bub_gb_BkS2KW7u76MC|language=Yunani|publisher=Meyer and Zeller|page=989}}</ref> merujuk kepada suatu tempat punca batu-batu ini sama ada di [[Thessalia]], [[Yunani]] atau di suatu [[Magnesia ad Sipylum|kota]] berdekatan [[İzmir]] di [[Turki]] moden.<ref>See, for example, {{cite web|url=http://www.languagehat.com/archives/001914.php|title=Magnet|date=28 May 2005|work=Language Hat blog|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20120519140810/http://www.languagehat.com/archives/001914.php|archive-date=19 May 2012|access-date=22 March 2013}}</ref> Batu-batu bersifat demikian yang disebutkan juga sebagai "batu berani";<ref name="Wilkinson"/>{{rp|75}} batu-batu bernama begini dicatatkan pernah dijadikan [[azimat]] dalam kalangan [[orang Thai|masyarakat Siam]] dengan bahan tanah liat [[Singgora (bandar)|Singgora]] yang diukir kepada rupa [[Gautama Buddha]] serta diperkuatkan [[mantera]] khas yang dibacakan [[biksu]].<ref>{{Cite journal|year=1971|title=Kebal / Invulnerability|journal=Federation Museums Journal|publisher=Museums Department, States of Malaya|volume=16-23|pages=19}}</ref>

== Kegunaan magnet ==
* Jarum [[kompas]] adalah daripada magnet kekal.
* Pintu peti ais mempunyai magnet kekal supaya ia sentiasa tertutup.
* Kad ATM dan kad kredit mempunyai jalur magnet yang berisi maklumat.
* TV dan monitor komputer menggunakan elektromagnet untuk menghasilkan gambar.
* Mikrofon dan pembesar suara menggunakan kombinasi magnet kekal dan elektromagnet.

* Media rakaman magnetik: Tape [[VHS]] biasa sebenarnya mengandungi golongan tape bermagnet. Maklumat yang menghasilkan video dan bunyi dikodkan pada lapisan bermagnet pada tape. Ini merupakan sebab magnet akan memusnahkan maklumat dalam tape jenis ini. Keset audio kompak juga bergantung kepada tape bermagnet.

* [[kad kredit]], [[kad debit]], dan kad [[Mesin Teller Automatik|ATM]] : Kesemua kad ini mempunyai jalur bermagnet pada sisi. Jalur ini mengandungi maklumat yang diperlukan bagi menghubungi institusi kewangan persendirian dan menghubungkan dengan akaun mereka.

* magnet pada peti sejuk memastikan pintu peti sejuk kedap udara, dengan itu mengelakkan pembaziran tenaga.

* Common [[television]]s and [[computer monitor]]s: The vast majority of TV's and computer screens rely in part on an electromagnet to generate an image--see the article on [[cathode ray tube]]s for more information. [[Plasma screen]]s and [[LCD]]s rely on different technology entirely.

* [[Pembesar suara]] dan [[mikrophon|mikrofon]]: Pembesar suara sebenarnya adalah gabungan magnet kekal dan elektromagnet. Pembesar suara pada asasnya peranti yang menukar tenaga eletrik (isyarat) kepada tenaga mekanikal (bunyi). Elektromagnet membawa isyarat, yang menghasilkan perubahan medan megnet dan menarik medan yang terdapat pada magnet kekal. Pergerakan penarikan dan penolakan menggerakkan kon, yang menghasilkan bunyi. Kebanyakan pembesar suara bergantung kepad teknologi ini, tetapi terdapat juga yang menggunakan konsep yang berlainan. Mikrophon piawaian berasaskan kepada konsep yang sama, tetapi menyongsang. Mikrophon mempunyai kon atau selaput yang terlekat kepada gelongan wayar. Gelung itu terletak dalam megnet berbentuk khas. Apabila bunyi mengegarkan selaput, gelung itu turut bergetar dan menghasilkan voltage apabila ia melalui medan magnet (lihat [[hukum Lenz]] ). Voltage dalam wayar ini sekarang adalah isyarat eletrik yang mewakili bunyi asal.

* [[Motor eletrik]] dan generator: Motor eletrik (seperti mana pembesar suara) bergantung kepada gabungan eletromagnet dan magnet kekal, dan sepertimana pembesar suara, menukar tenaga eletrik kepada tenaga mekanikal. Generator bertindak menyongsang: Ia menukar tenaga mekanikal kepada tenaga eletrik.

* [[Transformer]]: Transformer merupakan peranti yang menukar tenaga eletrik antara dua peranti yang ''terpisah'' secara eletrik melalui penyambung magnet.

* [[chuck]]: Chuck digunakan di dalam kerja logam bagi memegang objek. Sekiranya objek ini boleh dipegang menggunakan magnet kemudian [[chuck (engineering)#Magnetic|permanent or electromagnetic chuck]] mungkin digunakan. Magnet juga digunakan apabila ciri-ciri mereka berguna, contoh: Tapak megnet atau pemegang bermagnet

==Sifat==
{{main|Kemagnetan}}
=== Daya magnet ===
Kekuatan medan magnet diukur dalam [[Sistem Unit Antarabangsa|unit piawai]] [[tesla (unit)|tesla]].<ref>{{cite book|url=https://archive.org/details/introductiontoel00grif_0/page/255|title=Introduction to Electrodynamics|last=Griffiths|first=David J.|publisher=[[Prentice Hall]]|year=1999|isbn=0-13-805326-X|edition=3rd|pages=[https://archive.org/details/introductiontoel00grif_0/page/255 255–8]|oclc=40251748|url-access=registration}}</ref>

Mengira [[daya (fizik)|daya]] tarikan atau tolakan antara dua magnet secara umum adalah amat rumit, kerana ia bergantung kepada bentuk magnet, kemagnetannya, kedudukan dan jarak dua magnet itu. Akan tetapi ada satu formula yang boleh digunakan untuk kes mudah daya di antara dua kutub magnet:

:<math>F={{m_1m_2}\over{\mu r^2}}</math> [http://geophysics.ou.edu/gravmag/mag_basic/mag_basic.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060503164521/http://geophysics.ou.edu/gravmag/mag_basic/mag_basic.html |date=2006-05-03 }}

di mana
:F merupakan daya (unit SI: [[newton]])
:m merupakan kekuatan kutub (unit SI: [[weber (Wb)|weber]])
:μ merupakan kebolehtelapan (''permeability'') medium (unit SI: tesla [[meter]] per [[ampere]])
:r merupakan jarak antara dua magnet (unit SI: meter).

==Rujukan==
{{reflist|2}}


== Pautan luar ==
* [http://www.indomedia.com/intisari/1998/desember/ajaib.htm Daya tarik magnet] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050219055705/http://www.indomedia.com/intisari/1998/desember/ajaib.htm |date=2005-02-19 }}
* [http://www.program-riptek.org/webrur/fisika%20magnet.htm Magnet] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050222020821/http://www.program-riptek.org/webrur/fisika%20magnet.htm |date=2005-02-22 }}

[[Kategori:Magnetisme]]